Czynniki chemiczne w środowisku pracy – zagrożenia, przykłady i ochrona

Zagrożenia związane z czynnikami chemicznymi

Czynniki chemiczne mogą wpływać bardzo negatywnie na zdrowie człowieka. Oczywiście w tym wypadku dużo zależy od rodzaju substancji, czasu kontaktu z nią i sposobu ekspozycji. Do głównych zagrożeń można zaliczyć między innymi:

• toksyczność – substancje chemiczne mogą prowadzić do różnego rodzaju uszkodzeń ciała lub chorób;
• działanie drażniące i żrące – chemikalia mogą być przyczyną podrażnienia skóry, układu oddechowego, oczu. Mogą też spowodować poważne uszkodzenia tkanek;
• rakotwórczość – niektóre substancje mogą przyczyniać się do powstawania nowotworów. Dobrym przykładem są: benzen, azbest, formaldehyd;
• działanie mutagenne i teratogenne – substancje mogą powodować zmiany genetyczne, które są powodem chorób dziedzicznych. Natomiast teratogeny mogą być przyczyną wad wrodzonych u dzieci;
• zagrożenia fizyczne – niektóre substancje chemiczne są łatwopalne, reaktywne lub wybuchowe, co stwarza zagrożenie pożarów, wybuchów i innych niebezpiecznych zdarzeń.

Przykłady czynników chemicznych w środowisku pracy

Poniżej przedstawiamy kilka przykładów czynników chemicznych, często występujących w środowisku pracy:

• pestycydy – są używane głównie w rolnictwie, służą do zwalczania szkodników. Niestety są toksyczne i mogą powodować podrażnienia skóry i oczu;
• rozpuszczalniki – stosowane w przemyśle chemicznym, malarskim i drukarskim. Wśród niebezpiecznych substancji można znaleźć między innymi benzen, toluen i aceton. Mogą powodować podrażnienia, zatrucia, niektóre z nich są rakotwórcze;
• azbest – kiedyś stosowany w przemyśle budowlanym jako materiał izolacyjny. Ekspozycja na ten czynnik może prowadzić do chorób płuc, w tym raka i azbestozy;
• metale ciężkie – ołów, rtęć, kadm i inne metale stosowane w różnych gałęziach przemysłu. Mogą przyczynić się do uszkodzenia układu nerwowego, zatrucia i innych poważnych problemów zdrowotnych;
• środki czyszczące – stosowane w miejscach pracy, w tym w służbie zdrowia, gastronomii i przemysłach produkcyjnych. Mogą powodować podrażnienia oczu, skóry i dróg oddechowych.

Jak chronić się przed czynnikami chemicznymi?

Chcąc uchronić się przed ekspozycją na czynniki chemiczne, należy stosować odpowiednie środki ochrony i przestrzegać zasad bezpieczeństwa w miejscu pracy. Każda osoba, niezależnie od zajmowanego stanowiska, powinna przejść szkolenie BHP, aby zdawać sobie sprawę z zagrożeń i wiedzieć, jak się przed nimi ustrzec.

Ważna jest odpowiednia wentylacja w miejscu pracy, która pomaga usunąć szkodliwe opary i pyły. Na niektórych stanowiskach pracy niezbędna jest odzież ochronna, rękawice, maski, gogle. Konieczna jest także higiena osobista, czyli regularne mycie rąk, unikanie jedzenia i picia w obszarach objętych zagrożeniem, dbanie o czystość odzieży i miejsca pracy. Każdy pracownik powinien znać także procedury awaryjne na wypadek incydentu z udziałem substancji chemicznych, wypadku itp.

Czynniki chemiczne w miejscu pracy stanowią duże zagrożenie i należy wiedzieć, jak się zachować, aby zminimalizować ryzyko wypadku. Warto stosować odpowiednie środki ochrony i dbać o wspólne przestrzenie.